Proctologie

Proctologie

Ziekten van de anus en het anaal kanaal komen vrij vaak voor en eigenlijk op alle leeftijden.
Meest frekwent zijn dat:

• Hemorroiden (= aambeien)
• Fissuur (= kloof)
• Peri-anaal abces

Elk probleem heeft zijn eigen tijdsverloop en klachtenpatroon, waardoor een diagnose meestal makkelijk gesteld kan worden. Alle drie de problemen kunnen ongemak, pijn en bloeding geven.

Een goed klinisch onderzoek kan duidelijkheid geven, waarbij ook andere problemen kunnen worden uitgesloten, zoals een tumor of een werkelijke sepsis.

Hemorroiden

We maken een onderscheid tussen inwendige- en uitwendige hemorroiden (‘aambeien’/’speen’). Inwendige hemorroiden kunnen bloed- en slijmverlies geven en kunnen meestal uitwendig behandeld worden. Uitwendige hemorroiden kunnen pijn en verharding geven, en moeten meestal uitwendig worden behandeld.

Inwendige en uitwendige hemorroiden

Fissuur

Een anale fissuur (kloof) is een klein scheurtje in huid en slijmvlies van het anaal kanaal. Het scheurtje veroorzaakt pijn en soms bloedverlies bij elke ontlasting. De hinder is dus meestal gekoppeld aan het moment van defecatie. Sommigen mensen zijn bang om naar het toilet te gaan.
Anale fissuren kunnen acuut (recent ontstaan) of chronisch (al langer aanwezig) zijn. Chronische fssuren hebben veel vaker een huidaanhangsel aan de buitenkant of een reactief bolletje aan de binnenkant van de anus (hypertrofe papil).

Typische triade van een fissuur: fissuur + hypertrofe papil + huidaanhangsel

Peri-anaal abces

Een perianaal abces is een opstapeling van etter op een plaats dicht bij de anus.
Afhankelijk van de plaats van het abces ten opzichte van de anus, de sluitspier en de bekkenbodem (levator) onderscheiden we 4 types van peri-anaal abces:

1. Perianaal abces: abces naast de anus gelegen zonder bijzondere relatie naar sluitspier of bekkenbodem
2. Ischioanaal abces: abces aan de buitenkant van de sluitspier gelegen, maar meestal zeer hoog oplopend, soms tot aan het niveau van de bekkenbodem
3. Intersfincterisch abces: abces, gelegen tussen de inwendige- en uitwendige sluitspier
4. Supralevatorisch abces: abces uitbreidend tot boven het niveau van de bekkenbodem

4 types van peri-anaal abces

Behandeling

In het algemeen moet een peri-anaal abces (abces in de buurt van de anus) gedraineerd worden om pus te evacueren en om de resterende holte leeg te laten lopen. Dit kan soms moeilijk zijn, zeker als het abces tussen in- en uitwendige sluitspier ligt of zeer hoog oplopend is. Daardoor verminderd de druk en de pijn.

Een fissuur kan meestal behandeld worden door aanpassing van voedings- en leefgewoonten, soms met zalf en nog minder vaak door een operatie. Hemorroiden met symptomen kunnen ambulant behandeld worden met infrarood-behandeling, het plaatsen van elastiekjes of inspuitingen. Als dat onvoldoende helpt of als de pijn te hevig is, kan chirurgie worden overwogen.

De buitenkant van de anus is rijk bezenuwd en daardoor pijnlijk bij behandeling; bij behandeling in de anus zijn de pijnklachten na een operatie vaak beperkt.

De meeste operaties kunnen in dagziekenhuis gebeuren. Thuisverpleging is soms nodig en een controle op de raadpleging wordt vaak voorzien na 7-10 dagen.

NB.

Soms wordt een abces, laag in de bilspleet gelegen, verward met een anaal probleem.
Als dit abces in de buurt van het “stuitje” (coccyx) ligt, spreken we van een sacrococcygeale cyste. Bij ontsteking zijn er meestal uitgesproken pijnklachten totdat het abces opengaat en de druk vermindert. Ook als het abces spontaan opengaat, is er meestal nog chirurgie nodig om inliggende haartjes te verwijderen en om alle zijgangetjes open te leggen. De naverzorging duurt meestal enkele weken.

Een sacrococcygeale cyste komt laag op de rug voor