Verpleegkundig-paramedisch directeur Kurt Surmont is erg blij met wat de verpleegkundigen en paramedici in samenwerking met alle zorgverleners gerealiseerd hebben tijdens het afgelopen jaar. “Omdat we een dynamisch ziekenhuis zijn dat veel doorgroeikansen biedt, komen mensen graag bij ons werken.”
Topkwalitatieve en patiëntvriendelijke zorg
Door de huidige crisis ligt 2019 precies al een hele tijd achter ons. Wat waren voor uw departement de belangrijkste verwezenlijkingen in 2019?
Voor de verpleegkundigen en paramedici is de voorbereiding naar de JCI-accreditatie in 2019 echt wel het momentum geweest. Het opstellen, afwerken en implementeren van zeer veel zorginhoudelijke procedures op de werkvloer bracht een hele dynamiek en veel veranderingen teweeg. Hiervoor was er veel overleg noodzakelijk op departementsniveau, met de leidinggevenden en binnen de interdisciplinaire teams. Ook werden er tal van opleidingen georganiseerd.
Een tweede belangrijke verwezenlijking in 2019 is dat de cultuur van het werken met ons elektronisch patiëntendossier HiX verder geïmplementeerd werd. We beseffen dat er nog vele aanpassingen mogelijk zijn maar in samenwerking met de dienst IT werden in 2019 tal van optimalisaties gerealiseerd. Zorg en ICT zijn steeds op zoek naar nieuwe mogelijkheden en innovaties binnen het EPD. Hierin zijn dataverzameling en -verwerking ook voor verpleegkundigen & paramedici erg belangrijk in het opvolgen van een goede patiëntenzorg.
Ook niet onbelangrijk is dat we erin geslaagd zijn de continuïteit, optimalisatie en de innovatie van de zorg in het ziekenhuis aan te houden. Er is al een tekort aan verpleegkundigen op de arbeidsmarkt en door de verlenging van de studieduur naar 4 jaar studeerden er in 2019 ook geen bachelorverpleegkundigen af. Toch was er afgelopen jaar geen tekort aan verpleegkundigen in ons ziekenhuis.
Hoe verklaart u dit?
Verpleegkundigen werken graag in het ZOL omdat we een goede naam hebben, omdat we een dynamisch ziekenhuis zijn en omwille van de goede werkomstandigheden. Het ZOL staat voor innovatie en dit spreekt leergierige en kritische verpleegkundigen erg aan. Daarnaast is het een pluspunt dat we verpleegkundigen de mogelijkheid geven om door te groeien. Niet alleen als leidinggevende maar ook om een bepaalde (expert)rol op te nemen. We hebben in 2019 de mogelijkheid gecreëerd om dit nog verder uit te bouwen via functiedifferentiatie.
Vroeger werd je in je master veelal opgeleid om leidinggevende te worden. De jonge verpleegkundigen van nu zoeken vaak ook naar andere opportuniteiten. Ze willen excelleren in directe patiëntenzorg, specialistische zorg aanbieden aan de patiënt en zijn omgeving en samen met de arts en paramedici bouwen aan een patiëntvriendelijke zorgomgeving.
Tot slot doorlopen ook veel verpleegkundigen bij ons een stage. Voor studenten van de vierde bachelor zijn we zelfs één van de grootste aanbieders van stageplaatsen. En studenten die tevreden zijn over de vele leerkansen die ze tijdens hun stage gekregen hebben, zijn vaak getriggerd om bij ons te komen werken.
Hoe werd de accreditatie door de verpleegkundigen en paramedici ervaren?
Zwaar, daar moeten we eerlijk in zijn. Verpleegkundigen en paramedici waren vaak zoekende: vele procedures werden in een snel tempo geïmplementeerd en/of aangepast terwijl de context of het waarom nog niet goed was uitgelegd. Het zorgde vaak voor wijzigingen in de gebruikelijke zorgorganisatie en we kunnen niet ontkennen dat we het als zorgverlener niet gewoon waren al onze activiteiten voortdurend te registreren. Het ‘ tell me, show me’ – principe is ondertussen meer dan goed gekend.
Maar ik ben ervan overtuigd dat velen uiteindelijk erg trots zijn op wat er werd gerealiseerd. Dat er door de auditoren gezegd is dat we zeer goede zorg leveren, vind ik zelfs belangrijker dan de accreditatie op zich.
Het accreditatieproces heeft zeker de zorgstructuur in het ziekenhuis versterkt. Zowel wat betreft de procedures als de interdisciplinaire samenwerking. Door de accreditatie zijn onderwerpen die voorheen als onbespreekbaar of niet realiseerbaar beschouwd werden, nu wel op tafel gelegd.
“De accreditatie heeft ervoor gezorgd dat onderwerpen die voorheen onbespreekbaar of als niet realiseerbaar beschouwd werden, nu op tafel werden gelegd.”
Patiëntvriendelijkheid is één van de thema’s waar u actief mee bezig bent. Wat zijn de belangrijkste verwezenlijkingen in 2019?
De werkgroep ‘klantvriendelijkheid’ heeft een vaste plaats verworven in de organisatiestructuur en kan zelf initiatieven nemen en/of adviezen formuleren. Zo nemen leidinggevenden patiëntvriendelijkheid mee in de ontwikkelingsgesprekken en worden er allerlei opleidingen georganiseerd rond het thema. Patiëntvriendelijkheid is geen project op zich maar is het voortdurend zoeken naar kansen om het ‘wauw’ – gevoel bij de patiënt en zijn omgeving te versterken.
“Wij hebben het grote geluk dat er twee scholen voor verpleegkunde op onze campus liggen waarmee we een structurele, goede samenwerking hebben.”
Hoe verloopt de samenwerking met de scholen verpleegkunde en andere paramedische beroepen?
Wat wij investeren in de scholen is uiteindelijk een indirecte investering in goede patiëntenzorg. Het feit dat de Hogeschool UCLL en HB0 verpleegkunde Genk zich op onze campus bevinden, vergemakkelijkt natuurlijk de structurele samenwerking via verschillende werkgroepen om zo te komen tot gezamenlijke initiatieven.
Maar ook met de andere hogescholen voor verpleegkunde en de hogescholen voor andere paramedische beroepen is er een prima samenwerking wat leidt tot tal van stageplaatsen in het ziekenhuis. En voor de masterstudenten verpleegkunde en kinesitherapie werken we nauw samen met KU Leuven en UHasselt.
Hoe kijkt u tot slot terug op 2019?
Ik ben supertrots op wat onze verpleegkundigen en paramedici realiseren en gerealiseerd hebben in het afgelopen jaar, gelukkig steeds in een goede samenwerking met artsen, andere zorgverleners en ondersteunende diensten. Dank hiervoor.
Zorginitiatieven
Het ZOL is in 2013 een samenwerking aangegaan met HBO 5 Verpleegkunde Genk en Hogeschool UC Leuven-Limburg onder de naam ‘Limburgse Zorgacademie’ (LiZa). Als drie volwaardige partners in de zorg willen de instellingen elkaar ontmoeten en versterken in het Synaps Park. Om dit te realiseren en een versnelling hoger te schakelen stelden de drie partners een stafmedewerker aan. De focus van het samenwerkingsverband blijft een maximale aansluiting tussen werkveld, onderwijs, onderzoek en maatschappij.
Er werden vijf werkgroepen opgestart met medewerkers van het ZOL, HBO 5 verpleegkunde en UCLL. Deze zullen op regelmatige basis samenkomen om het nieuwe beleidsplan 2020-2025 te realiseren. Het gaat om volgende werkgroepen: branding en communicatie, aantrekken van talent in het zorgberoep, expertisecentrum door co-creatie in innovatie en onderzoek, van campus naar living campus, professionalisering van onderwijs en zorg.
Pijnverpleegkundigen uit zeven Limburgse ziekenhuizen vormen samen een werkgroep rond pijnbehandeling. Ze overleggen geregeld, leren van elkaar en stemmen samen af over het verpleegkundig luik rond pijnbestrijding. Tijdens de Week van de Pijn - van 25 tot 29 maart - rolden alle Limburgse ziekenhuizen dezelfde informatiecampagne ‘Pijn samen te lijf’ uit rond pijn en pijnbestrijding. Het gaat om pijnverpleegkundigen van het Mariaziekenhuis in Overpelt, het Sint-Trudo Ziekenhuis in Sint-Truiden, het Sint-Franciscusziekenhuis in Heusden-Zolder, het Ziekenhuis Maas en Kempen in Maaseik, het az Vesalius in Tongeren, het Jessa Ziekenhuis in Hasselt en het ZOL in Genk. Elk van deze ziekenhuizen beschikt over een pijnteam of MAT (Multidisciplinair Algologisch Team) dat de richtlijnen en zorgpaden rond pijnbestrijding uitstippelt en opvolgt op een uniforme manieren.
Momenteel zijn er diverse netwerkstructuren actief op de eerste lijn. De zesde staatshervorming creëert het momentum voor de overdracht van de ondersteuning van de gezondheidsberoepen van de eerste lijn en de reorganisatie van de eerstelijnszorg. Participatie is het kernwoord in het veranderingstraject, zowel voor burger als professional.
Eerstelijnszones zijn opgericht om het werk van lokale overheden, zorg- en hulpverleners beter op elkaar af te stemmen. Het doel? Een effectieve en kwalitatieve eerste lijn waar de burger centraal staat en die toegankelijk is voor iedereen.
Van bij de opstart is er vanuit het ZOL een actieve samenwerking met verschillende eerstelijnszones, in bijzonder ELZ Kemp&Duin en ELZ Maasland.
De Materniteit en de dienst Neonatologie sloegen de handen in elkaar en startten met ‘couplet care’, een proefproject waarbij een moeder en haar ‘couveusebaby’ in dezelfde kamer verzorgd worden. De zorg voor de moeder gebeurt door een vroedvrouw, het kindje wordt door een verpleegkundige van Neonatologie opgevolgd.
Couplet care is een onderdeel van ‘family centered care’ of gezins- en ontwikkelingsgerichte zorg die al langer toegepast wordt op de afdeling Neonatologie. Family centered care wil zeggen dat zowel in de medium care afdeling als in de high care de familie centraal rond het kind geplaatst wordt. En dat de familie vanaf dag één als de primaire verzorger van de baby beschouwd wordt.
Door de toenemende levensverwachting van de modale vrouw, wordt de beleving en behandeling van de menopauzale ongemakken en medische problemen steeds belangrijker. In het ZOL worden menopauzale klachten multidisciplinair aangepakt. Tijdens de raadpleging bij de menopauzeconsulente krijgen vrouwen meer ondersteuning en advies bij hun klachten.
Bij het onderzoeken en behandelen van kinderen in een ziekenhuis staat het comfort van het kind centraal en zijn geduld en het vermijden van pijn en angst van cruciaal belang. Het pijnteam van de dienst Pediatrie draagt de praktische kennis mbt ‘comfort providing’ over op alle zorgverleners binnen de dienst om daarna ook zorgverleners van Spoed en het dagziekenhuis mee aan boord te krijgen.
Met de hulp van de dienst Anesthesie werden ook al enkele volgende stappen gerealiseerd. Zo bestaat sinds een vijftal jaren de mogelijkheid tot sedatie met MEOPA (= Kalinox®) voor meer beangstigende procedures. De MRI-onderzoeken kunnen zo nodig onder algemene narcose doorgaan en het gebruik van TAC-gel (tetracaïne - adrenaline - cocaïne) raakt ingeburgerd bij hechtingen op Spoedgevallen.
Toch wachten er nog heel wat uitdagingen voor de komende jaren. Door het verdwijnen van chlooralhydraat uit het sedatiearsenaal is er, vooral voor semi-dringende, beangstigende procedures, een belangrijke leemte ontstaan die mogelijk kan opgevuld worden met Dexmedetomidine. Ook Fentanyl zou bij pijnlijke procedures een belangrijke aanwinst kunnen zijn.
Sinds 1 april 2019 kunnen verpleegkundigen van alle afdelingen een beroep doen op de kennis en kunde van het Acute Pijnteam (APT). Net zoals het reeds bestaande Chronische Pijnteam - ook wel algologische functie (AF) genoemd - , is nu ook een team van artsen en verpleegkundigen aangesteld als aanspreekpunt bij vragen over acute pijn.
DiaT1op werd vijf jaar geleden voor de eerste keer georganiseerd door het diabetescentrum van KU Leuven. Dit jaar namen ook zeven andere centra deel, waaronder het diabetescentrum van het ZOL. 100 sporters met diabetes type 1 beklommen een aantal hellingen in de Vogezen, inclusief de ‘Planche des Belles Filles’. Bedoeling was hen te laten ervaren dat sport en diabetes perfect kunnen samengaan. Van het diabetescentrum van het ZOL namen elf patiënten, drie endocrinologen, twee diabetesverpleegkundigen en een diëtiste deel.
Er wordt een aangepast revalidatieprogramma op maat aangeboden voor oncologische patiënten die last hebben van vermoeidheid, van energietekort of met emotionele problemen.
In februari is een veiligheidscultuurmeting in ons ziekenhuis van start gegaan. De bevraging vond plaats bij alle medewerkers die rechtstreeks instaan voor de zorg, de zorgcoördinatoren, de divisiemanagers en de artsen en hun arts-assistenten.
Er werden de laatste jaren al heel wat initiatieven genomen om de patiëntveiligheid in het ziekenhuis te verbeteren. Zo gebeuren er in het kader van de JCI-accreditatie voortdurend metingen die gerapporteerd worden in het Q-dashboard. Ook andere initiatieven zoals de invoering van ZOLmeldt, de checklist veilige heelkunde, etc… kaderen binnen de ambitie om de veiligheid van de patiënt te verhogen.
Het ZOL neemt twee keer per jaar deel aan de Vlaamse Patiënten Peiling. Dit is een tevredenheidsmeting die uitgewerkt werd door het Vlaams Patiëntenplatform. De resultaten geven een beeld van hoe de patiënt zijn verblijf in ons ziekenhuis heeft ervaren. De feedback van onze patiënten is waardevol om onze kwaliteit van zorg en dienstverlening te kunnen blijven verbeteren. Zo hebben we bijvoorbeeld dankzij de feedback van onze patiënten de procedures rond pijn op punt gezet.
Deze meting gebeurt in kader van het VIP² project. De resultaten zijn steeds terug te vinden op de website van www.zorgkwaliteit.be. Hier kan u onze zorg ook vergelijken met deze in andere ziekenhuizen in Vlaanderen.
Op campus Sint-Barbara worden acht G-bedden vrijgehouden voor patiënten die intensievere neurologische revalidatie nodig hebben. Vaak gaat het om patiënten die zeer recent een cerebrovasculair accident (CVA) hebben doorgemaakt. De patiënten krijgen een multidisciplinair programma aangeboden waarbij hun individuele doelstellingen in kaart worden gebracht en vertaald worden binnen een therapeutisch kader.
Zo bevat campus Sint-Barbara naast de orthogeriatrie nu ook een tweede revalidatietak voor oudere neurologische patiënten.
Optimalisatie interne werking
Op campus Sint-Jan werd op 11 maart de opnameraadpleging Anesthesie opgestart. Het doel van de opnameraadpleging is om voor zowel de patiënt en de familie als de arts, de secretariaatsmedewerker en de verpleegkundige de flow doorheen ons ziekenhuis te optimaliseren. Op die manier creëren we een verhoogde veiligheid en ondersteuning in het administratieve werk voor de ziekenhuismedewerker. Voor de patiënt zorgt dit voor een betere en veiligere voorbereiding op zijn of haar ingreep.
Op jaarbasis worden in het ZOL 40.000 heelkundige ingrepen uitgevoerd. Dit betekent dat er dagelijks 160 patiënten op deze raadpleging komen. Met de opstart van de opnameraadpleging Anesthesie werd tegemoet gekomen aan een belangrijke JCI-vereiste.
Patiënten die voor of na hun opname in het ZOL extra zorgen nodig hebben, kunnen hiervoor terecht in het M-hotel aan het Molenvijverpark in Genk. Het hotel heeft op de bovenverdieping 7 luxueuze, huiselijke kamers ingericht die voorzien zijn van de nieuwste technologische snufjes om zorg op maat te kunnen aanbieden. Het gaat hierbij om een verstelbaar toilet, een ruime instapdouche en een tillift. Alle kamers zijn bovendien ruim en daarmee ook rolstoeltoegankelijk. De zorg in het M-hotel wordt georganiseerd door het bedrijf Tabanaa – de ‘booking.com’ voor zorgbehoevenden.
Klantvriendelijkheid
Sinds maart 2012 beschikken we op de dienst Communicatie over een eigen cameraman die filmpjes maakt over het ZOL en het reilen en zeilen binnen ons ziekenhuis. Intussen werd ook gestart met het maken van patiëntenfilmpjes over bepaalde ingrepen, medische procedures, belangrijke informatie enz., onder andere door de diensten Cardiologie, Pneumologie en Vaatheelkunde. Deze filmpjes worden geplaatst op de deelsite van de betrokken medische discipline en de link wordt meegegeven aan patiënten ter voorbereiding op een ingreep of procedure…
Een audit van de ZOL website door het Vlaams Indicatorenproject (VIP²) plaatst www.zol.be helemaal bovenaan de lijst van alle Vlaamse ziekenhuizen. VIP² meet in opdracht van de Vlaamse overheid de kwaliteitsindicatoren voor de algemene Vlaamse ziekenhuizen. De website van het ZOL voldoet voor 94,3% aan de opgelegde criteria.
Met de indicatoren wil de Vlaamse overheid samen met de sector de kwaliteit van de zorg in de Vlaamse ziekenhuizen in kaart brengen en verbeteren.
Een honderdtal patiënten en medewerkers van de dienst Cardiologie vormden samen een levend hart op het dorpsplein van campus Sint-Jan om de chronische ziekte hartfalen in de aandacht te brengen. Het ZOL is pionier in de organisatie van de zorg rond hartfalenpatiënten. Speerpunten hierbij zijn telemonitoring en het werken met vier hartfalenverpleegkundigen die de cardiologen bijstaan en het vaste aanspreekpunt zijn voor patiënten.
Op 17 oktober vond de Dag tegen Kanker plaats. Om onze patiënten die dag extra in de bloemetjes te zetten, organiseerden de zorgverleners en vrijwilligers heel wat activiteiten. Er waren kleine geschenkjes, plantjes, smakelijke buffetten en mocktails die op de verschillende afdelingen werden aangeboden. En voor de gelegenheid kwamen Lisa Del Bo en Sabien Tiels op bezoek voor een gezellige babbel en patiënten een hart onder de riem te steken.
Jaarlijks worden 25.000 Belgen getroffen door een beroerte. 15% van hen laat daarbij het leven. Bij vele anderen is de aangerichte hersenschade onherstelbaar. Dit hoeft niet zo te zijn. Want bij snel en adequaat handelen, stijgen de kansen op herstel aanzienlijk. Op 12 oktober organiseerde het ZOL, in samenwerking met het Jessa ziekenhuis en Het Belang van Limburg een symposium over beroertes, hoe te herkennen en wat te doen als iemand in uw buurt een beroerte krijgt. Dit praktijkgerichte symposium werd ingericht voor geïnteresseerden, patiënten, verpleegkundigen, ambulanciers, mantelzorgers en huisartsen. De belangstelling was enorm, ook voor de workshops waar men met een 3D-bril kon ervaren hoe het voelt om een beroerte te krijgen. Maar liefst 500 geïnteresseerden waren aanwezig!
Een opname in het ziekenhuis is voor een kind vaak een zeer emotioneel gebeuren. Door hen op een positieve manier te laten kennismaken met het zorggebeuren, is de drempel bij een eventuele opname verlaagd. Het pedagogisch team van de dienst Pediatrie organiseert al sinds 1987 rondleidingen voor vijfjarige kleuters. Zo bezochten in 2019 680 kleuters uit 34 klasjes het ZOL.
In 2019 werden er 16 groepen ontvangen voor een bezoek aan verschillende diensten van het ziekenhuis. In totaal ging het om zo’n 350 deelnemers. Hierbij verenigingen zoals Markant, Ferm en OKRA, maar ook een aantal groepen uit het volwassenenonderwijs met een affiniteit met het ziekenhuis. Na de rondleiding krijgt de groep een stukje taart en koffie aangeboden. We vragen ook steeds een vrijblijvende bijdrage voor ons partnerziekenhuis in Bokonzi. Zo brachten de rondleidingen in 2019 een kleine 200 euro aan giften op.
Op Moederdag kregen alle mama’s die verbleven op de diensten Materniteit, MIC, Neonatologie en het Verloskwartier een bloemetje. Bezoekers konden in de inkomhal van campus Sint-Jan een kaartje invullen en afgeven aan de mama's die Moederdag in het ziekenhuis moesten doorbrengen.
30/30/30 staat voor het Genkse initiatief 30 april – 30 huiskamers – 30 artiesten. Op 30 april 2019 brachten Genkse muzikanten rustige muziek in het Atrium, op de Nierdialyse en in de inkomhal van campus Sint-Jan. Onder meer zangeres Lisa Castelli en harpiste Sielke Ramaekers brachten sfeer in het ZOL.
Op de afdelingen GB30 en GB35 werd een lounge voor patiënten ingericht. Het gaat om een aangename omgeving waar patiënten en hun familie even kunnen vertoeven tijdens het wachten. Voorlopig is het een pilootproject om de patiëntenflow te verbeteren. Op termijn is het de bedoeling om patiënten na inschrijving of voor of na opname de mogelijkheid te geven op een gezellige toegewezen plek te wachten. Dit levert uiteindelijk tijdswinst op voor de verpleging en ook de klantvriendelijkheid gaat hiermee vooruit.
Op verschillende afdelingen op campus Sint-Jan gaat ’s morgens en ‘s middags een broodbuffetwagen rond. Patiënten kunnen zelf hun maaltijd samenstellen en kiezen uit een uitgebreid en kwalitatief aanbod broodjes, slaatjes, warme dranken,...
De broodbuffetwagens werden uitgetest in 2018 en omwille van het positieve onthaal bij patiënten verder uitgerold in 2019. Het project heeft tot doel de patiëntenbeleving te verhogen en is een samenwerking tussen de verpleegkundigen, de logistieke assistenten en de keuken.
Gezondheid! is het nieuwe patiëntenmagazine dat in de wachtzalen en openbare ruimtes van het ziekenhuis ter beschikking van patiënten en bezoekers ligt. Gezondheid! wil een lifestyle tijdschrift zijn met diverse rubrieken maar de focus ligt op onze medische disciplines en hun aanbod. Evenzeer is er ruimte voor leuke projecten en initiatieven, zowel binnen als buiten het ZOL. Gezondheid! wordt zowel inhoudelijk als vormelijk helemaal door onze eigen dienst Communicatie gemaakt. De kosten worden gedragen door de verkoop van advertenties aan handelaars uit onze regio.
Patiëntenverenigingen kunnen een belangrijke rol spelen in de aanvaarding van een bepaalde diagnose, in het aanleveren van informatie over het leven met een bepaalde ziekte of aandoening en een mogelijkheid zijn om contact te hebben met lotgenoten. Daarom werken onze medische diensten en afdelingen actief samen met heel wat patiëntenverenigingen. Van sommige verenigingen zijn regelmatig vrijwilligers actief op onze afdelingen. Er worden ook lezingen georganiseerd voor patiënten. Meerdere verenigingen stellen brochures met informatie ter beschikking.
In 2019 werd de samenwerking met verschillende patiëntenverenigingen verder uitgebouwd.