Expert­ziekenhuis, inclusief basisfuncties

In het nieuwe interventioneel centrum krijgt de cardio-vasculaire patiënt niet alleen een up-to-date behandeling door een multidisciplinair team maar wordt hij ook opgevangen in een mooie, comfortabele dagkliniek waar veel aandacht is voor privacy. In het centrum werken de medische disciplines cardiologie, interventionele radiologie en vaatheelkunde, multidisciplinair samen. Door het samenbrengen van deze diensten in één grote eenheid, wordt de patiëntenzorg verder verbeterd.

Het nieuwe interventioneel centrum telt zeven interventiezalen, een recovery en een dagkliniek. Alle interventiezalen zijn uitgerust met de meest innovatieve, hoogtechnologische apparatuur. Neusje van de zalm is de hybride, biplane zaal voor specifieke procedures als klepinterventies en congenitale interventies die kan omgevormd worden tot een operatiezaal. 

Er werd ook veel aandacht besteed aan de uittekening en inrichting van de dagkliniek. De dagkliniek telt 12 comfortabele privékamers. De patiëntenflow is logisch, ergonomisch en patiëntveilig georganiseerd.

De dienst Neurochirurgie startte als eerste in Vlaanderen met Brainlab neuronavigatie suite met peroperatieve 32-slice hoge resolutie AIRO-CT. Deze techniek heeft een belangrijke meerwaarde voor spinale (wervelkolom) en craniale (schedel/hersenen) chirurgie. 

Tijdens een ingreep met Brainlab neuronavigatie worden CT-beelden rechtstreeks gelinkt aan de neuronavigatiecomputer. Alle beelden die de scanner genereert, kunnen meteen doorgestuurd worden en bewerkt voor planning. Zo kan bijvoorbeeld het plaatsen van moeilijke schroeven in verschillende wervels op voorhand geprogrammeerd en neuronavigatie-gestuurd verlopen. Ook bestaat de mogelijkheid om intra-operatief, bijvoorbeeld na de verwijdering van hersen- of schedelbasistumoren, een nieuwe scan te maken om opnieuw de reële toestand in het navigatiesysteem in te laden. Dit zorgt ervoor dat de chirurg veel accurater kan werken.

Sinds september 2015 beschikt het ZOL over een multidisciplinair schildkliercentrum. In dit centrum worden patiënten met schildklierpathologie gezamenlijk besproken door artsen van de diensten Endocrinologie, Nucleaire Geneeskunde en KNO.  Wanneer er ook patiënten met een schildkliertumor op de lijst staan, vervoegt de dienst Oncologie de bespreking. Recent werden ook interdisciplinaire schildklierkanker-guidelines uitgewerkt en toegevoegd aan het oncologisch handboek van het ZOL.

De dienst Neurochirurgie heeft in 2015 heel wat ervaring opgebouwd in wake-up chirurgie bij primaire hersentumoren. Omdat de patiënt wakker gemaakt wordt, kan de chirurg veel verder gaan in het wegnemen van pathologisch weefsel. Dit betekent dat de kansen voor de patiënt sterk vergroten, zonder dat hij functioneel verlies lijdt.

De dienst Neurochirurgie werkt al een tiental jaar met neuromonitoring. Het stelt de chirurg in staat de functies en zenuwen van de patiënt op te volgen tijdens de operatie. Maar het probleem is dat bij een slapende patiënt nooit het spraakcentrum kan gemonitord worden. Om een stap verder te kunnen gaan, wordt de patiënt wakker gemaakt tijdens de ingreep.

In 2015 werden er een 15-tal procedures gedaan. Er werden ook al twee wake-up procedures uitgevoerd bij patiënten met een vasculair letsel.

Vier Centra voor Ontwikkelingsstoornissen (COS) zijn in België officieel erkend als referentiecentrum door het RIZIV om de opvolging van prematuren met een geboortegewicht van minder dan 1500 gram of een zwangerschapsduur van minder dan 32 weken op zich te nemen. Het ZOL maakt deel uit van het ‘Follow-Up Centrum Leuven-Limburg’.

Om ook de andere vroeggeborenen en hun families niet in de kou te laten staan, ontwikkelde ZOL-neonatologe dr. Van Hoestenberghe in samenwerking met de firma AbbVie, de web-applicatie ‘Stap voor Stap’ waarmee ouders de ontwikkeling van hun kind thuis kunnen opvolgen nadat ze de afdeling Neonatologie verlaten hebben. Tot hun kindje twee jaar is, krijgen ouders via het online platform tips, nieuwsbrieven en concrete adviezen van de neonatologen en verpleegkundigen die ze kennen vanuit het ziekenhuis. De nieuwe app werd voorgesteld op de familiedag die plaatsvond op 15 november 2015. Het organiseren van zo’n dag was een droom die de dienst al lang koesterde.

Cataractoperaties kunnen vanaf nu ook met de laser uitgevoerd worden in het ZOL. De femtolaser maakt met uiterste precisie een opening voor de kunstlens in het lenskapsel en vergruist heel precies de vertroebelde lens. Daarna worden de restanten van de oude lens weggehaald door een performant aspiratiesysteem en wordt de nieuwe lens geplaatst.

Het werken met de laser heeft vele voordelen. De chirurg kan preciezer werken waardoor de veiligheid en de voorspelbaarheid van de ingreep groter is. Daarnaast is de hersteltijd korter en wordt er minder energie gebruikt in het oog. Dat geeft uiteindelijk sneller een scherper zicht.

In het ZOL worden jaarlijks 3.000 patiënten met staar geopereerd.

De dienst Radiotherapie van het Limburgs Oncologisch Centrum, een samenwerkingsverband tussen het ZOL en het Jessa Ziekenhuis, installeerde een ‘High Dose Rate’ toestel. Met dit toestel kan de arts via een iridium-192 bron een hoge dosis toedienen in een korte tijdspanne. Deze behandelingstechniek wordt toegepast als ‘boost bestraling’ in combinatie met externe radiotherapie of als enige behandeling, al dan niet na chirurgie.

Deze behandeling vindt plaats in een tot bunker omgebouwde ruimte met een stralingswerende deur. Via een intercom en camera wordt de patiënt continu gevolgd tijdens de behandeling. Voordien werd gebruik gemaakt van een ‘Pulsed Dose Rate’ (PDR)-techniek waarbij de bestralingsbehandeling zich over een veel langere periode voltrok (tot 72 uur in korte pulsen). Met de High Dose Rate-techniek zal de behandelingsduur voor de patiënt veel korter zijn (een 15-tal minuten per toediening). Op die manier ontstaat ook een grotere capaciteit zodat meer patiënten geholpen kunnen worden.

Hoge precisiebestralingen (stereotaxie) voor heel kleine intracraniële letsels worden al sinds 2004 op zeer regelmatige basis uitgevoerd in het Limburgs Oncologisch Centrum. Dit gebeurt steeds in samenwerking met de diensten Neurochirurgie van het ZOL en het Jessa Ziekenhuis.

Tot voor kort werd gebruik gemaakt van een invasief stereotactisch kader of ‘frame’ voor de immobilisatie van de patiënten en de lokalisatie van de tumor. Dit frame werd de dag van de behandeling onder lokale anesthesie met 4 pinnen op het hoofd van de patiënt gefixeerd door de neurochirurg.
Sinds januari 2015 is het LOC gestart met stereotactische radiochirurgie zonder dit frame (frameless SRS). In plaats van het frame wordt nu een masker gebruikt. Dit bestaat uit thermoplastisch materiaal. Na een intiële opwarming plaatst een verpleegkundige het masker over het gezicht van de patiënt zodat het perfect aansluit. Na een paar minuten afkoelen bekomt men zo een gepersonaliseerd bestralingsmasker. Dankzij dit masker kan het hoofd van de patiënt op een even precieze wijze gefixeerd worden als met een frame.

Om de behandeling met dit masker mogelijk te maken, investeerde het LOC in een nieuw en hypermodern bestralingstoestel, de Truebeam STX. Dit toestel is uitgerust met een realtime imaging systeem en een 6D-behandelingstafel.

Ongeveer twee jaar na de opstart heeft de spermabank voldoende donoren waarvan er heel wat rietjes ter beschikking zijn. De bank is ook voldoende gevarieerd om mensen van gemengde origine te kunnen helpen. 

Het opzetten van een spermabank is niet gemakkelijk. Omwille van de hoge kwaliteitseisen worden immers vele potentiële donoren geweigerd.

In 2014 startte het ZOL als eerste ziekenhuis in Limburg met robotchirurgie. Sinds de start zijn het aantal diensten en het gamma van de ingrepen verder uitgebreid.

Naast de dienst Urologie zijn ook de diensten Thoraco-vasculaire heelkunde, Gynaecologie en Abdominale heelkunde van start gegaan met robotingrepen die zich situeren in het klein bekken. Het gaat meestal over ingrepen op plaatsen in het lichaam die met open chirurgie moeilijk bereikbaar zijn. De wendbaarheid en 3D-technologie van de robot betekenen voor de chirurg extra troeven om deze operaties minutieus te kunnen uitvoeren.

Op thorax-niveau zijn het de specialismes Cardiochirurgie en Thoraco-vasculaire heelkunde die bij bepaalde ingrepen de da Vinci Xi inzetten om minimaal invasief te kunnen werken.

De voordelen van robotchirurgie zijn groot voor de patiënt. De toegang tot het lichaam gebeurt via kleine gaatjes in plaats van een incisie wat ervoor zorgt dat de patiënt minder bloed verliest, minder pijn heeft en sneller recupereert. Het voordeel voor de chirurg is dat hij kan werken via een vergroot en driedimensioneel beeld. Dit maakt dat ingrepen nauwkeuriger en preciezer kunnen verlopen.

De dienst Pediatrie biedt, naast algemene pediatrie, de subspecialisaties kinderneonatologie, kindergastro-enterologie en kinderpneumologie aan. In 2015 kwamen hier kinderneurologie, kindernefrologie en kinderendocrinologie bij. Daarnaast werd de algemene kindergeneeskunde verder uitgebouwd, in samenwerking met het Ziekenhuis Maas en Kempen. Enkele van de kinderartsen zijn al actief in beide ziekenhuizen. Bedoeling is de twee centra nog meer samen te brengen en de diensten in de toekomst nog verder uit te breiden.

Een jaar geleden startte de dienst Anesthesie met de oprichting van CREER, een centrum voor loco-regionale anesthesie tijdens orthopedische chirurgie. Samen met een team van anesthesisten, orthopedische chirurgen, verpleegkundigen en anderen werden gestandaardiseerde ‘patient management tools’ en verbeterde recovery protocols ontwikkeld, gekoppeld aan wetenschappelijk onderzoek.

De internationale erkenning voor het centrum groeit intussen razendsnel. CREER werd erkend als centre of excellence, er werden studies opgezet en fellows komen van heel de wereld voor trainingen in loco-regionale anesthesie. Ook de tevredenheid van patiënten die een orthopedische ingreep ondergaan in het ZOL, stijgt verder. Loco-regionale anesthesie zorgt immers voor een betere pijnbestrijding, meer comfort en een significant snellere revalidatie.

Patiënten met endometriose kunnen in het ZOL terecht bij een team dat reeds vele jaren ervaring heeft in de behandeling van deze gynaecologische aandoening. In 2015 werd een multidisciplinaire endometriosekliniek opgericht. Door een goede samenwerking tussen de echografist, de gynaecoloog, de fertiliteitsspecialist, de uroloog en de abdominale chirurg kunnen de meest complexe gevallen van endometriose met succes behandeld worden, zowel naar uitkomst qua fertiliteit als controle van pijn.

In het ZOL werd een zorgpad ‘beroerte’ ontwikkeld waarin heel duidelijk werd beschreven op welke manier de beroertepatiënt moet opgevangen, behandeld, gecontroleerd en gerevalideerd worden. In dit draaiboek wordt elk van deze stappen gedetailleerd beschreven, vanaf de aankomst van de patiënt op Spoed tot het moment van ontslag. Hierbij worden zowel de medische als de verpleegkundige en paramedische procedures beschreven.
Beroertepatiënten die een invasieve procedure moeten ondergaan, worden behandeld in het nieuwe, innovatieve interventioneel centrum.
Er worden samenwerkingsprocedures uitgewerkt met andere ziekenhuizen.

Gynaecoloog prof. dr. Willem Ombelet ontwikkelde, samen met onderzoekers van de Universiteit van Colorado en de Universiteit Hasselt een IVF-methode die betaalbaar is voor onvruchtbare koppels in de Derde Wereld. Onvrijwillige kinderloosheid kan er meer verregaande sociale gevolgen hebben dan in de Westerse Wereld, in het bijzonder voor vrouwen.

In 2015 werden de eerste samenwerkingsverbanden met Afrikaanse centra opgezet. In Ghana werd een partnerziekenhuis gevonden en een programma opgestart voor twintig patiënten. Het team zoekt nu naar medicatie die geschikt is voor het lokale klimaat. Een tweede behandelingsprogramma wordt opgestart in Kenia.

De ambulante Cardiale en Respiratoire Revalidatie verhuisde naar een volledig nieuwe infrastructuur in de K-blok op campus Sint-Jan. Het centrum bevindt zich op niveau -1 en werd uitgerust met nieuwe, hoogtechnologische oefentoestellen. De cardio-trainingstoestellen bestaan uit hometrainers, loopbanden, roeitoestellen, stepapparaten en crosstrainers. Daarnaast bevinden er zich in de zaal ook krachttoestellen voor zowel de bovenste als onderste ledematen.

De revalidatiepatiënten trainen met een digitale chipkaart, die hun trainingsgegevens up to date houdt. Dankzij dit computergestuurd systeem kunnen de therapeuten alle patiënten die aan het oefenen zijn, monitoren en bijsturen waar nodig.

Naast de cardio- en krachttoestellen en een geavanceerd powerbreathe-toestel beschikt het centrum over drie gesprekslokalen, een fietsproeflokaal, een consultatieruimte voor de specialist en kleedkamers met douche. Dankzij dit gestroomlijnd en gesofisticeerd ontwerp kunnen 50 patiënten per uur begeleid worden, wat de dagelijkse capaciteit op 300 tot 400 patiënten brengt.

De cardiale en respiratoire revalidatie wordt multidisciplinair aangepakt. Het team bestaat uit een ergotherapeute, diëtisten, psychologen, een maatschappelijk werker en kinesitherapeuten. Zij werken onder toezicht van en in samenwerking met de cardioloog-revalidatiearts en pneumoloog-revalidatiearts.