Wat is endometriose?

Endometriose wordt beschreven als de aanwezigheid van weefsel buiten de baarmoeder dat normaal alleen voorkomt aan de binnenzijde van de baarmoederholte (endometrium of baarmoederslijmvlies). De meest frequente lokalisaties zijn alle organen in het vrouwelijke bekken zoals de baarmoeder, eileiders, eierstokken, blaas, dikke darm, buikvlies, maar ook achter het buikvlies zoals op de urineleiders (ureter), de bekkenzenuwen en diep tussen de vagina en de dikke darm. Zeer uitzonderlijk wordt endometriose teruggevonden in het bovenste deel van de buikholte, in de longen of zelfs in de hersenen.
De vele lokalisaties en de verschillende dieptes waarmee endometriose in de weefsels kan ingroeien, maakt dat de symptomen bij elke persoon verschillend kunnen zijn. Bovendien gaan endometrioseletsels bloeden, net zoals het baarmoederslijmvlies tijdens de maandstonden. De bloedingen rond de endometriose spots geven op zich weer aanleiding tot een reactie in de omliggende weefsels. 

Door de weefselreactie ontstaat littekenvorming in de weefsels en vergroeiingen met omliggende structuren zoals darm- en buikvlies. Deze veranderingen in weefselstructuur veroorzaken de pijn van endometriose. Indien er endometrioseletsels aanwezig zijn in de eierstokken, gaat het bloed vanuit de endometriosehaarden zich opstapelen in de eierstok zelf. Zo worden de zogenaamde chocolade-cysten (endometrioma’s) gevormd. Deze kunnen soms zo groot worden als een tennisbal. 

Hoewel een endometrioseletsel gevormd wordt door goedaardig weefsel (baarmoederslijmvlies), kan het de omliggende weefsels toch ‘ingroeien’, net zoals kwaadaardig weefsel dit zou doen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld de dikke darm of de blaas ingroeien en aanleiding geven tot bloedverlies via de ontlasting of het urineren.

Zeer uitgebreide endometriose kan soms zoveel vergroeiingen veroorzaken dat alle organen in het kleine bekken (zoals baarmoeder, eierstokken, darm, blaas…) aan elkaar vast komen te zitten. Dit noemt men een ‘frozen pelvis’. Bewegingen van één van deze organen kan dan pijn uitlokken zoals ovulatie ter hoogte van de eierstok, zoals seksuele betrekkingen of zelfs bij passage van stoelgang door de dikke darm.

 

Figuur 1-4: Resectie van een diepe nodus van 4-5cm met doorgroei doorheen de blaaswand

Figuur 5: Status na hechting van het defect in de blaas

 

Inhoudsverantwoordelijke
Dr. Jean-Christoph Schobbens, Gynaecologie - 2023

© 2024 Ziekenhuis Oost-Limburg