Colon overzicht

 

Colon

Aandoeningen van de dikke darm zijn globaal in 3 grote groepen te verdelen:
1. Acute ontstekingsziekten 
2. Chronische ontstekingsziekten 
3. Colon tumoren 

Voor de meeste aandoeningen is een multidisciplinaire aanpak nodig om optimale zorg te verzekeren. Een operatie is maar een eventuele eindbehandeling van een gezamenlijke aanpak.
Natuurlijk zijn er meer zeldzame aandoeningen, die niet onmiddellijk in een van deze groepen te plaatsen zijn.

Acute ontstekingsziekten

De meest gekende colorectale ontstekingsziektes zijn een acute appendicitis (“blinde darm ontsteking”) en een diverticulitis.

Appendicitis

 

Appendicitis

Een blinde darmontsteking is meest frekwent op jonge leeftijd, nl. rond de puberteit.
Een plots ontstane pijn ter hoogte van de rechter onderzijde van de buik wijst meestal op een acute appendicitis, zeker als het voorkomt in combinatie met vervoerspijn (pijn bij rijden over de hobbels in de weg), koorts en verminderde eetlust. Vanaf het moment van het ontstaan, neemt de pijn meestal geledielkijk aan toe. De diagnose lijkt eenvoudig, maar natuurlijk is een meer aspecifiek verloop mogelijk.
Soms kan een acute appendicitis worden behandeld met antibiotica, maar meestal is een appendectomie (verwijderen van de appendix) nodig.

Dit gebeurt meestal met een kijkoperatie.
Een kijkoperatie heeft als voordeel dat er kleinere sneetjes worden gemaakt zodat er na de operatie minder pijn is en activiteiten sneller hernomen kunnen worden. De buik kan ook in zijn geheel worden bekeken, zodat andere oorzaken van de pijn kunnen worden uitgesloten. Ook is de kans op wondinfecties kleiner

De operatie duurt meestal 30-60 minuten en de patiënten blijven meestal 1-3 nachten.
Soms is een langer verblijf nodig om antibiotica door te geven

Diverticulitis

Een diverticulitis ontstaat door ontsteking van blaasjes (divertikels) op de dikke darm. 

Diverticulitis

Van de mensen die ouder zijn dan 60 jaar, heeft meer dan de helft divertikels, maar de meerderheid heeft nooit klachten.
Een diverticulitis treedt het meest frekwent op in de laatste bocht van de dikke darm (sigmoid), gelegen aan de linker kant van de buik. Een sigmoid diverticulitis lijkt daarom een beetje op een “linker appendicitis”. Buiten vrij acute pijn, kan er vervoerspijn en koorts zijn.
Meestal kan een behandeling thuis gebeuren, maar soms is een opname in het ziekenhuis nodig.

De behandeling is zoveel mogelijk conservatief, dwz met relatieve rust, antibiotica en restenarme voeding op het acute moment. Enkel bij terugkerende klachten of bij complicaties moet er worden geopereerd. Om het probleem beter in kaart te brengen dient meestal een CT-scan van de buik te gebeuren, soms een darmonderzoek/coloscopie.

De operatie houdt in dat het zieke darmgedeelte verwijderd wordt, waarna de uiteinden weer aan elkaar kunnen worden gezet (meestal bij geplande ingreep) of de darm tijdelijk naar buiten moet worden gebracht als een stoma (soms in acute omstandigheden of bij lekkage van de naad). 

Combi links tumor colon

De operatie duurt in geplande omstandigheden gemiddeld 90 minuten en de patiënten blijven meestal 3-4 nachten. Een opname en het verloop in acute omstandigheden is minder voorspelbaar en kan langer duren.

Chronische ontstekingsziekten

De ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa zijn chronische ontstekingsziekten.
De ziekte van Crohn kan in het gehele maag- en darmstelsel voorkomen terwijl Colitis Ulcerosa zich beperkt tot aantasting van de dikke darm.

Bij beide ziekten wordt er zoveel en zolang mogelijk een conservatieve houding aangenomen, waarbij medicatie een bekangrijke rol kan spelen. Een operatie wordt enkel uitgevoerd in geval van onvoldoende effect van medicatie of in geval van complicaties.
In dat geval moet het aanegtaste stuk darm worden verwijderd of verbreed (igv de ziekte van Crohn).

Colon tumoren

Een kwaadaardigheid van de dikke darm (colon) of endeldarm (rectum) is doodsoorzaak nummer drie onder de kankers. De incidentie neemt gelukkig wel wat af door nationale screeningsprogramma’s, waardoor poliepen eerder worden vastgesteld, optimaal voordat het uitgroeit tot een kwaardigheid (kanker). Toch is het zo dat ook een aanzienlijk deel van de mensen een uitzaaïng heeft op het moment van de diagnose.
2/3 van de colorectale tumoren wordt aan de linker kant gevonden, 1/3 aan de rechter kant.

Distributie

Behandeling

Chirurgie blijft de hoeksteen van de behandeling van een colon tumor.
Bij alle operaties dient het aangetaste deel van de darm verwijderd te worden, met daarbij ook de bloedvaten en klieren waarlangs tumorcellen zich kunnen verspreiden; bij het colon noemen we dit het mesocolon.
De kwaliteit van de chirurgie wordt deels bepaald door de volledigheid van wegname van meso-colon.

Aan de rechter kant van het colon spreken we van een rechter hemicolectomie.

Combi rechts tumor colon

Aan de linker kant van het colon spreken we van een linker hemicolectomie of sigmoidresectie, als alleen de laatste bocht net boven het rectum verwijderd hoeft te worden.

Combi links tumor colon 2

Aan de linker zijde moeten we soms de bocht van het colon ter hoogte van de milt losmaken om weer voldoende lengte te krijgen om de uiteinden aan elkaar te zetten.
Volgens een survey, gedaan onder ervaren chirurgen, werd dit als de moeilijkste technische stap in de colonchirurgie gescoord; toch is dit goed te doen voor een chirurg die zich vooral met darmchirurgie bezighoudt en bovendien is dit soms noodzakelijk om een stoma te vermijden.

Elke operatie heeft een risico, maar vrij specifiek voor colonchirurgie is er de kans op een naadlekkage; dus op de plaats waar de twee stukken darm weer aan elkaar zijn gezet. Elke chirurg probeert dit cijfer zo laag mogelijk te houden; als het optreedt is snelle reinterventie meestal nodig.

De operaties kunnen in 90% van de gevallen via minimaal invasieve chirurgie (laparoscopie of robotchirurgie) worden verricht.Gemiddeld duren de operaties 1.5-2.5 uur, afhankelijk van de plaats in de buik, de uitgbreidheid van het letsel en noodzaak tot mobilisatie van de bocht langs de milt.

Na de operatie is het soms nodig om chemotherapie te voorzien, afhankelijk van het stadium van de tumor en de aan- of afwezigheid van aantasting van lymfeklieren.

Inhoudsverantwoordelijke
Prof. dr. Kurt Van der Speeten, Abdominale Heelkunde - 2021

© 2024 Ziekenhuis Oost-Limburg